Praca na statku – Poradnik od Zera do Oficera cz. 1

Praca na statku morskim to bardzo pożądany zawód, zawód z możliwościami, dobrymi zarobkami oraz ogromną odpowiedzialnością. Przed podjęciem tej życiowej decyzji, powinieneś dowiedzieć się nieco o tych zawodach. W poniższym artykule przybliżę Ci ten temat.

Jako że od ostatniego artykułu minęło trochę czasu to część spraw jest mocno nieaktualnych. Link do starego artykułu mogę udostępnić– jeżeli jest ktoś zainteresowany porównaniem treści. W artykule dotyczącym „Comeback „ Marynarz Świata napisałem iż postaram się odnowić wszystkie „stare kotlety” po części na wasze liczne pytania w tej tematyce za które bardzo dziękuję jak i również to, iż chcę aby blog ten był jak najbardziej merytorycznie aktualny. Od ostatniego czasu zmieniły się zasady egzaminowania na większości stanowisk oficerskich oraz warunki przyjęć do szkół i koszty związane z kształceniem także na to postawię duży nacisk. Postaram się wykonać analizę kosztów dla przeciętnego młodego człowieka, który chciałby rozpocząć swoją karierę na statku, będziesz miał więc możliwość porównać wydatki i zaplanować w swoim budżecie środki związane z kształceniem. Dodatkowo przybliżę i rozwinę wszystkie punkty starego artykułu oraz dodam do każdego z nich coś nowego. Z uwagi na ogrom pracy podzielę ten artykuł na trzy części i w odstępie tygodniowym, każdy z tych artykułów oczywiście umieszczę na blogu oraz wszystkich mediach społecznościowych tak aby zasięg był jak największy. Czas ten rozpisałem na cotygodniowy odstęp z uwagi iż w między czasie chcę uruchomić kurs gazownictwa dla osób które są zainteresowane tą tematyką od strony nie tylko teoretycznej ale i praktycznej, a że nie zajmuję się tylko blogiem, a również pracą zawodową to nie chciałbym na początku narzucać sobie tak wysokiego tempa pracy. No ale o tym będzie oddzielny artykuł. Cenię również wasz czas więc nie chciałbym abyście czytali na jednym posiedzeniu tak długie poematy.

Na wstępie chciałbym jeszcze dodać iż ten tekst jest czysto informacyjny. Nie jest żadną reklamą ośrodków szkoleniowych. Podjęcie decyzji wyboru zostawiam tylko i wyłącznie Tobie, jednak chcę Cię w tym wspomóc tak abyś miał jasność co do podjętych kroków i świadomość z czym wiążą się przyszłe postanowienia.

SPIS TREŚCI:

1. Możliwe kariery na statkach handlowych
2. Możliwe drogi kształcenia w zawodzie oficera
3. Wymagane dokumenty i uprawnienia. Praktyka morska i egzaminy

Niema co czekać, także zapraszam wszystkich do zapoznania się z częścią pierwszą.

Moim marzeniem z dzieciństwa było kierować czymś dużym, czymś co robi wrażenie, nie tylko na mnie ale i na wszystkich w około i po wielu latach spełniło si,ę kiedy zostałem zatrudniony na statku na początku jako kadet pokładowy, no ale to może temat na inną historię. Przejdźmy do szczegółów bo droga kariery może być długa i kręta i pełna wybojów jeszcze długo przed jej rozpoczęciem.

 

1. Różne drogi kariery morskiej w pracy na statku
   

W tym punkcie powinieneś zdecydować w jakim dziale na statku morskim chciałbyś pracować. Omówię tutaj pozycje które występują w większości statków handlowych. Na statkach typu offshore, cruise ship (wycieczkowce) tych departamentów może być więcej. Są jednak tylko 3 główne drogi w których możesz się kształcić, zdobywać wykształcenie i uzyskiwać dyplomy morskie. Wszystkie nazwy stanowisk podam jedynie w języku angielskim z uwagi na to iż w 99% pracę zdobędziecie na statku bandery obcej (innej niż polska) i takie stanowiska będą obowiązywały.

 

Departamenty występujące na statkach handlowych:

1. Deck Department
2. Engine Department
3. Hotel | Catering Department

W dziale pokładowym poprzez awans, uzyskanie wyższych uprawnień oraz awansów możesz pracować (w kolejności od najniższego stanowiska:

• Deck Cadet | Deck hand.
• Ordinary Seaman.
• Able Seaman.
• Bosun.
• 3rd Officer. Poziom operacyjny.
• 2nd Officer. Poziom operacyjny.
• Chief Officer. Poziom zarządzania.
• Master

W dziale maszynowym poprzez awans, uzyskanie wyższych uprawnień możesz pracować (w kolejności od najniższego stanowiska:

• Engine Cadet | Wiper
• Oiler | Motorman
• 4th Engineer, 3rd Engineer. Poziom operacyjny.
• 2^nd Poziom zarządzania.
• Chief Engineer

Dział hotelowy składa się z Cook i Steward / Messman. Oboje odpowiedzialni są za przygotowywanie posiłków, dbanie o jakość żywienia oraz stan magazynowy i przygotowywanie zamówień. Steward lub Messman dodatkowo sprząta kabiny oficerskie oraz przestrzenie publiczne. Oboje obowiązkowo muszą znać przepisy zarządzania odpadami, gdyż duża ich część pochodzi właśnie z tego departamentu.

Praca na statku – odpowiedzialność

1. Role i obowiązki

Poniższe opisy dotyczą ogólnie przyjętych obowiązków. W niektórych kompaniach spotkacie się z innym układem obowiązków jednak są to zazwyczaj kosmetyczne zmiany.

A. Praca na statku – Dział pokładowy:

1. Deck Cadet | Deck hand

Jest to najniższe stanowisko na statku w powyższym departamencie. Służy ono generalnie nabywaniu wprawy i doświadczenia gdyż jako kadet dostąpicie zaszczytu wzięcia udziału w praktycznie każdym aspekcie pracy na statku. Najważniejsze to nabycie praktyki związanej z następnym stanowiskiem (Junior oficer, czwarty oficer, trzeci oficer). Zapewne połowę czasu spędzicie również na pokładzie i to będzie bardzo dobra nauka dla was, gdyż musicie poznać warunki pracy na pokładzie. Będziecie malować, naprawiać liny i pomagać w ogólnym utrzymaniu pokładu. Zawarłem tutaj również stanowisko Deck Hand jednak nie spotkałem się nigdy z osobą piastującą te stanowisko – jej odpowiednikiem w dzisiejszych czasach jest OS (Ordinary Seaman). Ważnym jest aby ten okres nie spędzić po prostu „na przejechaniu kontraktu” , a nauczyć się jak najwięcej, robić jak najwięcej notatek. Jest bardzo dużo publikacji na statku, które warto przeczytać i działać w zgodzie z nimi. W przyszłości napewno to zaprocentuje.

2. Ordinary Seaman | Able Seaman

Podstawowe stanowisko na statku w dziale pokładowym. Jego obowiązkiem jest praca na pokładzie pod nadzorem Bosmana oraz monitorowanie pokładu oraz olinowania podczas pracy statku w porcie. Wielu z moich kolegów rozpoczynało pracę jako OS, a w czasie wolnym przygotowywali się do pracy na mostku i to jest dosyć dobre rozwiązanie, z uwagi na większe zarobki niż deck cadet.. Często nadgodziny są dodatkowo płatne więc jest to względnie dobry motywator. Różnica między marynarzem wachtowym, a zwykłym dotyczy wynagrodzenia (A/B zarabia więcej), dodatkowo trzyma wachty na mostku na oku lub jako sternik, czego OS nie robi. Dla stanowiska AB wymagane jest świadectwo wydawane przez urząd morski po zdanym egzaminie. Należy również ukończyć kurs oraz wypływać wymagany czas.

3. Bosun

Bosun jest stanowiskiem honorowym wystawianym przez armatora. Nie są wymagane żadne dodatkowe uprawnienia czy szkolenia (musisz posiadać świadectwo Able Seman). Jest to bardzo odpowiedzialne stanowisko i zazwyczaj pełni je doświadczona osoba. Jest prawą ręką Chiefa Officera – odbiera od niego pracę i ją nadzoruje. Dba również o odpowiedni stan magazynowy farb oraz wszelkich zapasów na statku jak pędzle, taśmy (wszystko to co na pokładzie musi być) Dba o stan olinowania. Często jest również odpowiedzialny na nadzór segregacji śmieci. Bosun nie prowadzi wacht na oku ani nie jest sternikiem. Jest osobą która monitoruje zachowania za złogi na pokładzie, sprawdza czy wykonywana praca jest bezpieczna i wszelkie nieścisłości raportuje do Chiefa Officera lub Safety Officera. Osoba taka musi posiadać zdolności przywódcze, gdyż w jej obowiązkach jest dyscyplinowanie załogi pokładowej jak również dbanie o wysokie morale załogi. Podczas przyjmowania zapasów na statek dba by cała operacja przebiegała pomyślnie. Przygotowuje statek do podejścia na kotwicowisko (oraz rzucenia kotwicy) jak również przygotowania statku na manewry (sprawdzenie wind manewrowych oraz przygotowanie olinowania)

4. Third Officer lub Junior Officer

Junior Officer i Third Officer to stanowiska odzielne jednak bardzo podobne i dlatego opisuję je jako wspólne.

Pierwsze stanowisko oficerskie na pokładzie. Cechą wszystkich oficerów jest to iż trzymają wachty nawigacyjne oraz wachty portowe. Od 08:00 do 12:00 i 20:00 do 00:00 na morzu, w porcie 06:00 do 12:00 i 18:00 do 00:00. Po wachcie jest oczywiście praca biurowa, jak wypełnianie dokumentów, inspekcje na pokładzie. Zazwyczaj są to dodatkowe 2 godziny po wachcie.

Dodatkowym obowiązkiem Third Officer jest dbanie o sprzęt pożarniczy (Fire Fighting Equipment) oraz środki ochrony bezpośredniej (Life Saving Appliances) jak również środki używane podczas rozlewów olejowych. Dodatkowo w mojej kompanii dba również o sprzęt sygnalizacyjny czyli flagi, gongi, światła, flary itp. W tych ogólnych kwestiach podlega bezpośrednio Chief Officer. Zazwyczaj na statku znajduje się komputerowy system zarządzania terminami inspekcji sprzętu (Ship Maintenance System) i on wskazuje co należy spradzić danego dnia lub tygodnia. Często spotykane jest iż Third Officer zajmuje się dokumentami portowymi (wypełnia, przedstawia kapitanowi do podpisu). W kilku przypadkach spotkałem się z obowiązkami dotyczącymi przygotowywania raportów ze szkolenia załogi oraz przygotowywania muster list (listy obowiązków każdego członka załogi).

Junior Officer wykonuje zadania, które spoczywają na Third Officer jednak dopełniają go zadania od Master i/lub Chief Officer. Można spotkać się z sytuacjami kiedy Junior Oficer przejmuje wachty nawigacyjne od Chief Officer, a on przechodzi na tak zwaną pracę dzienną czyli od 08:00 do 17:00.

5. Second Officer

Nazywany oficerem nawigacyjnym. Praca Od 12:00 do 16:00 i 00:00 do 04:00 na morzu, w porcie 12:00 do 18:00 i 00:00 do 06:00.

Do jego obowiązków należy planowanie podróży, poprawianie map papierowych/elektronicznych, publikacji nautycznych, organizacją pracy mostka nawigacyjnego. Często w gestii Second Officer jest wypełnianie raportów na godzinę 12:00, które następnie kapitan wysyła do kompanii, charterującego lubi innej osoby.

Jest desygnowaną osobą w komunikacji GMDSS, jak również osobą odpowiedzialną za przeprowadzanie testów tych urządzeń jak również wszystkich urządzeń na mostku nawigacyjnym. W kompanii, w której jestem zatrudniony, Second Officer jest odpowiedzialny za wypełnianie raportów ze szkoleń załogi oraz jest Safety Officerem przyjmując wszelkie obowiązki z tym związane (członek Safety Comitee Meeting, monitorowanie zachowań załogi oraz osób przebywających na statku. Planowanie alarmów i szkolenia załogi, przeprowadzanie reglularnych inspekcji, przeprowadzanie dochodzeń w momencie wypadku) Dodatkowo również jest zastępcą Security Oficera (wypełnianie dokumentów, przeprowadzanie alarmów przeszukania statku).

W wielu kompaniach można również spotkać Second Officer działającego dodatkowo jako oficer medyczny. Jest to stanowisko bardzo odpowiedzialne – człowiek orkiestra.

6. Chief Officer

Jest to pierwsze stanowisko na poziomie zarządzania. Praca Od 04:00 do 08:00 i 16:00 do 20:00 na morzu, w porcie pracuje jako dayman czyli 08:00 – 17:00. Zakres obowiązków Chief Officer jest dosyć rozbudowany. W razie nieobecności Master to on przejmuje jego obowiązki. Generalnie odpowiada za cały pokład (jego pracę, stan) jak również stan nadbudówki i poszycia statku oraz za ładunek (planowanie załadunku / wyładunek i dbanie o ładunek podczas podróży). Zajmuje się również monitorowaniem godzin pracy załogi pokładowej oraz ich planem pracy. Planowanie prac na pokładzie zgodnie z systemem zarządzania inspekcjami. Nieustanne monitorowanie zgodności pracy z systemem bezpieczeństwa pracy na statku (SMS / ISM). Często Chief Officer jest również oficerem medycznym. Odpowiada także za zarządzanie odpadami ze statku. Podczas alarmów pożarowych jest dowódcą drużyny pożarowej na pokładzie. Podczas manewrów w porcie tworzy razem z Master Bridge Team. Bardzo ważnym elementem pracy Chief Officer jest ocena stateczności statku w różnych warunkach. Balastowanie statku oraz przestrzeganie przepisów wymiany wody balastowej. Na statkach zbiornikowych, gdzie Gas Engineer nie jest dostępny, pełni wtedy funkcję osoby odpowiedzialnej za przygotowanie statku do wyładunku lub załadunku. Czyli ustawia linię ładunkową, przygotowuje kompresory i inne niezbędne urządzenia. Jest to bardzo ważna persona i zarządza ona praca na statku innych osób.

7. Master

W wielkim skrócie przedstawiciel armatora i osoba odpowiedzialna za wszystko co na statku się dzieje, co na statek przychodzi lub ze statku wychodzi (ludzie, sprzęt, dokumenty). Master posiada całkowitą odpowiedzialność za statek, bezpieczeństwo załogi oraz wszystkie operacje, które na statku się odbywają bez żadnych wyłączeń, te rutynowe jak również i w sytuacjach awaryjnych posiada również specjalne uprawnienia zwane „overall command” Oznacza to iż może podjąć działania, które znacznie wykraczają poza jego uprawnienia, czyli np. W sytuacji awaryjnej Master może podjąć samodzielną decyzję co do usunięcia ładunku ze statku i nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej jeżeli w jego ocenie istniało realne zagrożenie dla statku i/lub załogi. Podczas przyjęcia statku do portu, statek odwiedzają różni przedstawiciele portu oraz rządu i ich przyjęcie spoczywa na Master, który przedstawia wszystkie wymagane dokumenty i certyfikaty o których ważność musi dbać przede wszystkim..

Ze strony nawigacyjnej dba o to by statek był prowadzony najefektywniej jak się da pod względem ekonomicznym oraz zgodnie ze wszystkimi przepisami oraz regułami. Administracyjnie Master musi upewnić się iż załogant posiada wszystkie dokumenty i są one ważne aby mógł przystąpić do praca na statku. Każdego miesiąca wysyła do armatora informację o przepracowanych godzinach i związanych z tym ekwiwalentem pieniężnym, który musi zostać wypłacony na konto załoganta.

Jako że jestem oficerem pokładowym, posiadam podstawową wiedzę na temat spraw związanych z organizacją pracy w maszynie, dlatego opisy poniższych stanowisk przedstawiam w formie takiej jakiej występują w mojej kompanii. Za wszystkie nieścisłości z góry przepraszam. Jeżeli chcesz uzupełnić ten materiał, to skontaktuj się ze mną za pomocą formularza.

B. Praca na statku – Dział maszynowy

Engine Cadet | ETO Cadet

Jest to odpowiednik Deck Cadet, którego głównym zadaniem jest nauka, poznanie zasad panujących w dziale maszynowym. Oprócz nauki Engine Cadet będzie odpowiedzialny za utrzymywanie czystości w częściach maszynowych i podlegając drugiemu mechanikowi oraz starszemu mechanikowi, będzie otrzymywał dodatkowe zadania. Dotyczy to również ETO Cadet, którego nauka będzie bardziej skupiona na sprawach elektrycznych.

2. Oiler | Motorman

Głównym zadaniem jest utrzymywanie czystości w dziale maszynowym, pomoc mechanikom w naprawach oraz przy bunkrowaniu paliwa. Jeżeli planujesz rozwój w dziale maszynowym to rozpoczęcie pracy jako Oiler da Ci dodatkowe środki finansowe w porównaniu do Engine Cadet, a nauczysz się wielu praktycznych umiejętności.

3. Fitter

Osoba na tym stanowisku zajmuje się wszelkimi naprawami spawalniczymi, doróbkami do urządzeń, rur, poszycia i tym podobnych zadań. Często można spotkać dwóch fitterów – jeden pokładowy, drugi maszynowy.

4. Junior electro-technical officer

Jest to stanowisko pomocnika pełnowymiarowego ETO. Może również pełnić funkcję samodzielną, jeśli jest w posiadaniu wszystkich wymaganych dokumentów STCW. Wraz z ETO sprawują pieczę nad wszystkimi sprawami związanymi z elektryką czyli od wymiany żarówek nawigacyjnych po prace nad agregatami prądotwórczymi.

5. Electro-technical Officer

Osoba odpowiedzialna za całą elektrykę oraz elektronikę na statku czyli działanie, testowanie i naprawa szaf elektrycznych, silników elektrycznych, agregatów, świateł i praktycznie wszystkiego co jest podpięte do zasilania. Jest to pierwszy poziom technika w razie uszkodzeń systemów nawigacyjnych. Jest to swoista pomoc techniczna dla mechaników wachtowych i nieocenione stanowisko dla całego statku.

6. Junior Engineer

Jest to początkujący oficer w dziale maszynowym posiadający uprawnienia STCW jednak nie mający jeszcze takiego doświadczenia mechanicznego aby objąć samodzielne stanowisko. Często zdarza się tak że nowo przyjęty oficer swój pierwszy kontrakt w nowej firmie wykonuje jako Junior Engineer ale na samodzielnym stanowisku.

7. Gas Engineer

Stanowisko występuje tylko na zbiornikowcach. Dotyczy to działu mechanicznego, ale większość czasu spędza na pokładzie gdzie znajduje się cały „Gas Plant”. Odpowiada za sprawne działanie urządzeń, przygotowywanie statku do zmiany ładunku, przygotowanie linii załadunkowej. Dba o stan magazynowy części zamiennych. Odpowiada przed Chiefem Oficerem oraz Chifem Engineerem. Asystuje generalnie przy monitorowaniu transferu ładunku. Na gazowcu jest to często niedoceniana osoba, która rzeczywiście pomaga oficerom podczas ich praca na statku.

8. Fourth | Third Engineer

Samodzielne stanowiska w dziale maszynowym na początku kariery. Tu przychodzi odpowiedzialność za różne urządzanie w maszynie. Ciężko podać jakie gdyż co kompania to inne reguły. W niektórych firmach nie występuje Fourth Engineer. Generalnie wszystkie najmniejsze urządzenia jak spalarki, wirówki, transfery wewnętrzne paliwa, czasem agregaty. Trzymają wachty maszynowe i reagują na alarmy. Na statkach zbiornikowych, gdzie nie jest zatrudniony gas engineer wówczas on pod nadzorem Chiefa Engineer odpowiada za utrzymanie i ewentualne naprawy gas plantu.

9. Second Engineer

Jest to głowa maszyny. Jako drugi w kolejności oficer poziomu zarządzania. Jego równoważnikiem na pokładzie jest Chief Officer. Second Engineer odpowiada generalnie za prace w dziale maszynowym, ich planowanie, planowanie godzin pracy załogi maszynowej. Kontrola podwładnych oraz ich jakości pracy. Trzyma również wachty maszynowe jak Fourth and Third Engineer. W razie zagrożenia pożarowego w maszynie jest dowódcą drużyny pożarowej. Odpowiada również za stan urządzeń przeciwpożarowych oraz ochrony bezpośredniej w maszynie.

10. Chief Engineer

Głównodowodzący w dziale maszynowym. Jest na równi z Master i jest jego doradcą technicznym. Odpowiada za całokształt funkcjonowania działu maszynowego. To na nim spoczywają zobowiązania prawne dotyczące bunkrowania paliwa jak i jego zarządzanie / transfer oraz kontrola materiałów zawierających azbest zgodnie z wymogami SOLAS i MARPOL.

I to już wszystko z części pierwszej serii „Praca na statku – Jak rozpocząć pracę na morzu”. Skupiłem się tutaj na stanowiskach, które występują na statkach handlowych. Pominąłem stanowiska mniej popularne, a występujące na statkach pasażerskich w dziale hotelowym czy na platformach wiertniczych. Mam nadzieję że po publikacji tego artykułu usiądziesz na chwilę i pomyślisz o tym na jakim stanowisku widzisz się za kilka lat. Jest to bardzo ważne pytanie i musi być zadane przed tym jak zdecydujesz się na dalsze szkolenie w tym zakresie. Po wyborze ścieżki kariery będzie praktycznie niemożliwa (z uwagi na czas i koszty) zmiana drogi dalszego szkolenia. Lepiej pomyśleć o tym przed jakimikolwiek decyzjami, aby później nie żałować swojej decyzji.

Część druga będzie o tym jakie są możliwe drogi szkoleń wymaganych do praca na statku w celu uzyskania dyplomów stanowisk opisanych w tej części artykułu.